Onlangs vroeg een lezer (mevrouw Donna White): “Hoe oud moeten wijnstokken zijn om een goede wijn te produceren? De conventionele wijsheid schrijft voor dat oudere wijnstokken het beste fruit produceren. Is dit een waarheid? '
Van alle vele onduidelijkheden van wijn, schijnt 'oude wijnstokken' een van de meest lastige te zijn. Elke teler die ik heb ontmoet, overal ter wereld, die oude wijnstokken heeft, staat erop dat oudere wijnstokken beter zijn. Toch heb ik een behoorlijk aantal telers ontmoet die suggereren dat 'bewondering van oude wijnstokken', zo niet stapelbed, dan zeker overdreven en overschat is. Het is niet toevallig dat diezelfde spotters niet in het bezit zijn van oude wijnstokken.
Dus, wie ga je geloven? Maken oude wijnstokken echt een verschil? En is het vanuit het oogpunt van een wijnliefhebber voldoende om de balans door te geven of u een bepaalde fles moet kopen of niet? Soms zijn wijnen die zo worden geëtiketteerd duurder (zoals in Bourgondië, bijvoorbeeld), maar soms niet (zoals in Spanje, Argentinië en zelfs Californië met Zinfandel, bijvoorbeeld).
Ten eerste, wat is precies een 'oude wijnstok'? Niemand weet. Veel hangt af van waar je zit. Als je toevallig een producent bent in bijvoorbeeld Argentinië of Spanje, die beide tjokvol wijnstokken staan van 60 tot 100 jaar oud, dan is alleen het begrip 'oud' begint bij het merk van een halve eeuw. In Oregon of Nieuw-Zeeland, vergelijkende nieuwkomers in het spel, zou je je geweldig goed voelen over je wijngaard om te kunnen opscheppen over 25 jaar oude wijnstokken als die op veel naburige locaties de helft van die leeftijd of minder zijn.
Mijn eigen maatstaf voor de titel ligt in de buurt van de halve eeuw. Het is niet nodig om er overdreven nauwkeurig of prescriptief over te zijn. Net zoals ik bankiers en dokters liever wat grijs in hun haar heb, zie ik graag wijnstokken die 40 of 50 jaargangen hebben gezien. Ik vermoed dat alle kwaliteiten die voorbij de halve eeuw bestaan, waarschijnlijk de categorie van afnemende opbrengsten benaderen. Maar dat zou ik niet willen zweren.
Niemand kan definitief zeggen of de veronderstelde effecten van oude wijnstokken na een bepaalde leeftijd toenemen. Levert een 100 jaar oude wijnstok vier keer zoveel 'specialiteit' op als een jonge boom van 25? Of treden de waargenomen effecten van oude wijnstokken op op een bepaalde leeftijd - laten we zeggen 30 jaar oud - en dan afvlakken bij bijvoorbeeld 50?
En om de zaken nog ingewikkelder te maken: worden oude wijnstokken strikt bepaald door hun wortels? Saucelito Canyon Vineyard in Arroyo Grande aan de zuidelijke Central Coast creëert een van de grootste Zinfandels van Californië. De eigenaren entten nieuwe Zinfandel-stekken op de originele, nog levende Zinfandel-wortels uit 1880 die ze letterlijk blootlegden toen ze het kreupelhout opruimden.
Zijn dat 'oude wijnstokken'? Ik denk het. Toch zou iemand kunnen zeggen dat een nieuwe uitsnijding niet langer de oorspronkelijke genetische erfenis vertegenwoordigt die impliciet is besloten in het concept van een 'oude wijnstok' - een wijnstokversie van 'nieuwe wijn in oude flessen'. Dat wil zeggen, oude wijnstokken zijn een soort opslagplaats voor plantmateriaal die verder gaat dan oude wortelsystemen.
De grote Barolo-producent Aldo Conterno vertelde me dat hij geen Nebbiolo-fruit van wijnstokken jonger dan 25 jaar zal gebruiken voor zijn wijnen met het label Barolo. De heer Conterno gelooft ook dat 40 jaar oude wijnstokken ideaal zijn en een winnende trifecta van diepe wortels, karaktervol fruit en redelijke opbrengsten opleveren.
Ik heb onlangs geproefd met Alejandro Fernandez van Pesquera in de Ribera del Duero in Spanje en werd vooral getroffen door een nieuwkomer in zijn portfolio genaamd El Vínculo. Deze wijn verraste me al was het maar omdat hij uit de regio La Mancha komt, ongeveer 200 mijl ten zuiden van de geboorteplaats Ribera del Duero van meneer Fernandez. Volgens Spaanse normen is dat een wereld verwijderd.
De heer Fernandez zei dat hij besloot wijn te maken van La Mancha - een uitgestrekt vlak gebied met ongeveer evenveel reputatie voor goede wijn als de Central Valley in Californië - omdat hij een wijngaard tegenkwam met door het hoofd getrainde Tempranillo-wijnstokken die in leeftijd varieerden van 60 tot 100. jaar oud. 'Het was te mooi om te laten liggen,' zei hij. En inderdaad, El Vínculo is de beste wijn uit La Mancha die ik heb geproefd.
De liefde van oude wijnstokken is vurig onder wijnproducenten over de hele wereld. Maar het was niet altijd zo. Toen Robert O'Callaghan, oprichter van Rockford Wines in de Barossa Valley in Australië, in 1984 zijn wijnmakerij begon, betaalde hij driemaal het gangbare tarief voor Shiraz met oude wijnstokken om zijn leveranciers aan te moedigen hun oude wijnstokken te behouden.
Waarom moest hij dit doen? Omdat de deelstaatregering van Zuid-Australië in de jaren tachtig Barossa-telers financiële prikkels aanbood om hun wijngaarden te 'moderniseren' door hun oude wijnstokken te ontwortelen.
Nu zingt de Barossa-menigte - jodelt eigenlijk - een heel ander deuntje. De Barossa Grape & Wine Association, een handelsgroep van 750 wijnbouwers en 173 wijnproducenten, heeft een zogenaamd Old Vine Charter opgesteld, een inventaris van de overgebleven oude wijnstokken van Barossa, die respectievelijk worden geclassificeerd als Old Vine (35 jaar of oud), Survivor Vine (75 jaar of ouder) of Centurion Vine (100 jaar of ouder).
Oude wijnstokken vormen een uitdaging voor de wijnboer. Ze hebben veel verzorging nodig. Opbrengsten zijn vaak oneconomisch laag. De oude wijngaard is een liefde die zijn naam niet tegen zijn bankier durft uit te spreken.
Maar afgezien van de economie lijken wijnboeren oude wijnstokken te koesteren. Vraag een eigenaar naar zijn of haar oude wijngaard en, zoals het aaien van een favoriet, betrouwbaar oud paard, zullen ze praten over de regelmaat van de productie van oude wijnstokken.
Waar jonge wijnstokken van vintage naar vintage kunnen gaan - met extreme productie en onvoorspelbare verhoudingen van suikerniveaus en fenolische verbindingen, afhankelijk van het weer - zijn oude wijnstokken stabiel. Hun druiven zijn zelden uit balans. En ze zijn ook zelden onrijp. Je hoort bijna nooit van onrijpe druiven met oude wijnstokken, zelfs niet op plaatsen die te lijden hebben van beslist koele groeiseizoenen, zoals Bourgondië.
En oude wijnstokken bieden opties die niet beschikbaar zijn bij jonge wijnstokken. In bepaalde (warmere) klimaten kunt u uw druiven eerder oogsten, omdat oude wijnstokdruiven vaak eerder rijpere tannines krijgen.
De diepe wortels van oude wijnstokken zijn hun grootste troef. Bij een regenachtige oogst zuigt het ondiepe wortelstelsel van een jonge wijnstok oppervlaktewater op, waardoor de druiven opzwellen en het sap verdunt. Toch zijn oude wijnstokken vaak verrassend onaangetast, omdat hun diepere wortels onaangetast zijn door een voorbijgaande regenbui. En bij droogte kunnen diezelfde diepe wortels waterreserves aanboren in de ondergrond die onbereikbaar zijn voor jongere wijnstokken.
Dus zijn oude wijnstokken een dealmaker? Is het een zinvolle aanduiding die de koopbeslissing kan - of zou moeten - omslaan? Ik kan je maar de mening van één man geven, gebaseerd op ontzettend veel gesprekken met producenten over dit onderwerp, en ondersteund, zou ik kunnen toevoegen, met mijn eigen chequeboekje.
Ja, oude wijnstokken kunnen een verschil maken. Iedereen weet dat niets belangrijker is dan wat de Italianen suggestief noemen de grondstof , het basisingrediënt. Als je een goede camping hebt en een goede wijnbereiding hebt - wat nauwelijks incidenteel is - dan kunnen oude wijnstokken een waarneembare impact hebben.
Deze impact is tweeledig. Voor ons proevers is de sensorische impact van oude wijnstokwijnen typisch te vinden op het midden van het gehemelte. Denk aan een snoepje met een harde kern en je hebt het. Meestal is dit een gevolg van de lage opbrengsten die oude wijnstokken meestal bieden. (Oude wijnstokken kunnen echter worden getraind om eruit te pompen.)
Naarmate de wijn ouder wordt en de heldere fruitigheid van de jeugd afneemt, krijg je een gevoel van een meer gelaagde complexiteit in oude wijnstokken. Dit element van rijpheid in de wijn is vaak essentieel om de impact van oude wijnstokken te ontcijferen, en daarom zijn proevers van zeer jonge wijnen ofwel verbaasd over of sceptisch over de vermeende eigenschappen van oude wijnstokken. Deze verschillen zijn vaak pas zichtbaar als een wijn minstens tien jaar oud is.
Maakt dit alles voor u als wijnkoper uit? Bij mij wel. Als alle andere dingen gelijk zijn (wat ze zelden zijn, weet ik), zal ik elke keer een oude wijn kopen. Het is een soort verzekeringspolis, zou je niet zeggen?