Aan het einde van de 19e eeuw riep een plaag uit de Nieuwe Wereld phylloxera verwoestte de wijngaarden van de Oude Wereld. De enige oplossing was om nieuwe wijnstokken te enten op onderstammen die resistent zijn tegen de luis. Tegenwoordig wordt de overgrote meerderheid van de wijnstokken in de wereld geënt.
Verspreid over de wijnwereld zijn echter kleine zakken met wijnstokken die op hun eigen wortels zijn geplant. Sommigen van hen zijn oude wijnstokken die de oorspronkelijke epidemie hebben overleefd. Anderen worden geplant in gebieden en bodems die de luis hebben weerstaan. Werken met deze wijnstokken is een riskante keuze, omdat ze vatbaar blijven voor phylloxera. Maar sommige wijnboeren geloven dat wijnstokken met 'eigen wortels' betere wijnen produceren.
Ik heb onlangs een seminar bijgewoond waarin de voordelen van eigen wortelstokken werden onderzocht onder leiding van Morgan Twain-Peterson, eigenaar en wijnmaker bij Bodem wijnmakerij in Californië, en Dr. Ulrich 'Ulli' Stein van de steen landgoed in de Moezelregio in Duitsland. Beide werken met geënte en niet-geënte planten, waarvan sommige sites dateren uit de late jaren 1800 of begin 1900. Maar hun ervaring heeft hen tot verschillende conclusies geleid.
Met dank aan Stein Weine Mosel-wijnboer Ullrich Stein te midden van de 90 jaar oude niet-geënte Riesling-wijnstokken in de Palmberg-wijngaard.Ze waren het erover eens dat geënte wijnstokken een extra variabele in de kwaliteitsvergelijking introduceren: de onderstam. Volgens Twain-Peterson nemen bepaalde veelvoorkomende onderstammen, zoals St. George, wijdverspreid in Californië, veel stikstof en kalium uit de bodem, waardoor een pH-onbalans in de bodem en in de wijnen ontstaat. Het selecteren van een onderstam die past bij een bepaald ras en het bodemtype, zei hij, is cruciaal voor de uiteindelijke kwaliteit.
Twain-Peterson merkte op dat druiventrossen bij geënte Zinfandel niet uniform zijn en steeds grotere bessen produceren, wat problemen kan veroorzaken bij de wijnbereiding. In zijn niet-geënte Zinfandel-wijngaarden zijn de clusters meer uniform. Maar Stein zei dat hij meer ongelijke Riesling-clusters krijgt in zijn niet-geënte wijngaarden, en hij geeft er eigenlijk de voorkeur aan.
De meeste wijnstokken met eigen wortels zijn oud, en de twee wijnmakers, evenals anderen met wie ik heb gesproken, waren het erover eens dat oudere wijnstokken in het algemeen, met hun diepere wortels, niet zoveel bemesting of irrigatie nodig hebben, beter bestand zijn tegen extreem weer en zijn beter bestand tegen schimmels en ziekten. Dit kan hen helpen om consistenter gebalanceerde wijnen met karakter te produceren.
Gezien de voor- en nadelen, vroeg ik, waarom het risico nemen om met niet-geënte wijnstokken te werken?
Twain-Peterson antwoordde dat de niet-geënte wijnstokken een diepere relatie hebben met de bodem. Hij gelooft dat zijn beste druiven afkomstig zijn van wijnstokken op hun oorspronkelijke onderstam, en hij zou er het liefst zo veel mogelijk mee werken.
Stein was van mening dat als hij in de toekomst nieuwe wijngaarden zou planten, hij de wijnstokken zou enten. Volgens hem is het kwaliteitsverschil bijna onmerkbaar als de wijnstokken even oud zijn en onder dezelfde omstandigheden groeien.
Dus produceren eigenwortels echt superieure wijnen? De seminarproeverij kon daar geen antwoord op geven, aangezien de wijnen van geënte wijnen ook van oudere wijngaarden waren. Om de vraag zelf volledig te beantwoorden, zou ik een aantal wijnen moeten proeven van beide soorten wijnstokken, van ongeveer dezelfde leeftijd, op dezelfde grond geteeld en op dezelfde manier vervaardigd.
De oude wijnstokken hebben hun speciale plaats en ik ben blij dat ze bewaard zijn gebleven. Als de dag komt dat alle wijnstokken geënt zijn, hebben we gelukkig nog steeds heerlijke wijnen om van te genieten.
Heeft u vergelijkende proeverijen gedaan van wijnen van niet-geënte en geënte wijnstokken? Wat is jouw ervaring?
Volg Aleks Zecevic op Instagram op @ mariekederksen3